Thông Điệp

 

Caritas In Veritate – Yêu Thương Trong Sự Thật

 

của

Đức Thánh Cha Bin Đức XVI

 

Dẫn Nhập

 

Chương 1: Sứ Điệp của Thông Điệp về Việc Phát Triển của Các Dân Tộc

 

Chương 2: Việc Phát Triển của Con Người trong Thời Đại của Chúng Ta

 

Chương 3: Tình Huynh Đệ, Vấn Đề Phát Triển Kinh Tế và Xã Hội Dân Sự

 

Chương 4: Việc Phát Trin ca Con Người, Các Quyn Li và Nghĩa Vụ, Môi Trường

 

Chương 5: Việc Hợp Tác của Gia Đình Nhân Loại

 

Kết Luận

 

 

Chương Sáu

Vic Phát Trin ca Chư Dân và Vn Đề K Thut

 

68.       Vic phát trin ca các dân tc là nhng gì sâu xa gn lin vi vic phát trin ca nhng con người cá nhân. T bn tính con người là thành phn ch động tham gia vào vic phát trin ca mình. Vic phát trin được đề cp đến đây không phi ch là thành qu ca nhng đường li t nhiên, vì như mi người đều biết, tt c chúng ta có th thc hin nhng quyết định t do và hu trách. Nó cũng không phi ch do chúng ta bc đồng lên mà có, vì tt c chúng ta đều biết rng chúng ta là mt tng ân ch không phi là mt cái gì đó t xut phát. T do ca chúng ta được sâu xa hình thành bi hu th ca chúng ta cùng vi s hu hn ca nó. Không ai có th  tùy nghi khuôn đúc lương tâm ca mình, thế nhưng tt c chúng ta đều xây dng “cái tôi” ca mình trên căn bn mt “con người” được ban cho chúng ta. Chng nhng các người khác ngoài tm kim soát ca chúng ta mà mi người chúng ta cũng ngoài tm làm ch ca chính mình na. Vic phát trin ca con người s b tn hi nếu h cho rng h t mình phi làm nên nhng gì h tr thành. Tương t như thế, vic phát trin ca các dân tc tr thành thiên lch nếu nhân loi nghĩ rng mình có th t tái to nên mình bng nhng “cái k diu” ca k thut, như vic phát trin v kinh tế hin lên như là mt th gi to có tính cách hy hoi nếu nó cy da vào “nhng th k l” ca tin t để bo trì s tăng trưởng gượng ép và duy hưởng th. Trước mt th gi tưởng có tính cách đánh cp này, chúng ta cn phi cng c tình yêu thương ca chúng ta cho mt th t do không phi ch là nhng gì tùy nghi mà là nhng gì được qui cho tính cht thc s nhân bn nh nhn thc được s thin cht cha nó.  Để đạt được mc đích này, con người cn phi nhìn vào bn thân mình để nhn thy nhng qui chun căn bn ca lut luân lý t nhiên mà Thiên Chúa đã in n nơi tâm can ca chúng ta.

69.       Cái thách đố ca vic phát trin ngày nay liên h cht ch vi s tiến b v k thut, vi nhng ng dng c th ca nó nơi ngành sinh vt hc. K thut – đáng được nhn mnh – là mt thc ti sâu xa ca con người, gn lin vi quyn t động và t do ca con người. Qua k thut, chúng ta th hin và khng định quyn lãnh đạo ca tinh thn trên vt cht. “Tinh thn ca con người, ‘càng ngày càng thoát khi tình trng nô l ca mình nơi các to vt, có th d dàng vươn ti vic tôn th và chiêm ngưỡng Đấng Hóa Công’” [150]. K thut giúp chúng ta có th thc thi quyn thng tr trên vt cht, gim bt nhng nguy cơ, đỡ vt v khó nhc, ci tiến nhng điu kin sng ca chúng ta. Nó chm ti ct lõi ơn gi lao động ca con người: nơi k thut, được thy như là sn phm thiên tài ca mình, con người nhn ra bn thân mình và khuôn đúc nhân tính ca mình. K thut là phn khách quan ca hành động con người [151], mt hành động có ngun gc và nguyên do nơi yếu t ch quan đó là chính con người làm vic. Vì thế, k thut không bao gi ch là k thut. Nó t hin con người cùng vi các ước vng ca con người đối vi vic phát trin, nó cho thy cái căng thng ni ti thôi thúc h t t thng vượt nhng gii hn ca vt cht. K thut, theo chiu hướng này, là mt th đáp ng mnh lnh ca Thiên Chúa trong vic canh tác và gìn gi đất đai (cf Gen 2:15) là nhng gì Ngài đã trao phó cho nhân loi, và nó cn phi giúp vào vic cng c giao ước gia nhân loi và môi trường, mt giao ước cn phi phn nh tình yêu sáng to ca Thiên Chúa.

 

70.       Vic phát trin v k thut có th làm ny lên ý nghĩ k thut là nhng gì t mãn khi chú trng quá nhiu ti nhng vn đề “cách nào” mà không chú trng đủ ti các vn đề “ti sao” nơi hot động ca con người. Vì thế, k thut có th tr thành va đáng yêu li đáng ghét. Được to nên nh óc sáng to ca con người như là mt dng c ca quyn t do con người, k thut có th được hiu như là mt th biu l cái quyn t do tuyt đối, th quyn t do tìm cách gt ra ngoài nhng gii hn vn có nơi các s vt. Tiến trình ca vic toàn cu hóa có th thay thế nhng ý h bng k thut [152], khi để cho k thut tr thành mt th quyn năng ca ý h có th giam gi chúng ta trong mt tin thc ghì chúng ta li không cho đối đầu vi hu th và chân lý. Nếu xy ra như thế, tt c chúng ta đều hiu biết, thm định và quyết định v nhng hoàn cnh sng ca chúng ta t bên trong mt vin tượng v văn hóa nng v k thut mà chúng ta thuc v mt cách đóng khung, không th khám phá ra mt th ý nghĩa không t chúng ta mà có. Th vũ tr quan “v k thut” xut phát t nhãn quan y gi đây tr nên quá ch yếu ti độ s tht tiến đến ch được thy như trùng hp vi cái kh th. Thế nhưng, khi mà qui chun duy nht ca chân lý là tính cách hiu năng và thc dng thì vic phát trin t động b chi b. Vic phát trin thc s chính yếu không phi ch “làm”. Cái then cht cho vic phát trin là mt trí khôn có th nghĩ bng nhng kiu cách k thut và nm bt được tt c ý nghĩa nhân bn ca các hot động con người, trong phm vi ca th ý nghĩa toàn din v hu th ca cá nhân con người. Ngay c khi chúng ta làm vic qua nhng th v tinh hay qua nhng vin lc đin t, thì các hot động ca chúng ta bao gi cũng vn là hành động con người, mt th th hin quyn t do hu trách ca chúng ta. K thut là nhng gì có sc thu hút cao vì nó kéo chúng ta ra khi nhng gii hn th lý ca chúng ta và ni rng chân tri ca chúng ta. Thế nhưng, t do ca con người đích thc ch khi nào nó đáp ng vi tính cách l lùng ca k thut bng nhng quyết định là hoa trái ca trách nhim luân lý. Vì thế, rt cn phi được hun luyn v vic s dng k thut mt cách hu trách theo đạo lý. Chúng ta cn phi ly li ý nghĩa đích thc ca t do vượt ra ngoài tính cht mê hoc gây ra bi k thut, th t do không phi là mt loi quay cung vi vic hoàn toàn t động mà là mt th đáp ng tiếng gi hin hu, được bt đầu t nơi hu th riêng ca chúng ta.

 

71.       S lch lc khi các nguyên tc nhân bn vng chc này mà mt quan nim v k thut có th sn xut ra ngày nay được thy mt s nhng áp dng v k thut trong các lãnh vc v phát trin và hòa bình. Vic phát trin ca các dân tc thường được coi như là mt vn đề v vic điu hành tin t, vic t do cnh tranh th trường, vic loi tr đi các th thuế nhp khu, vic đầu tư vào vn đề sn xut, và nhng th canh tân v cơ cu t chc – tt mt li là mt vn đề thun v k thut. Tt c nhng điu y đều rt quan trng, thế nhưng chúng ta phi hi rng ti sao nhng chn la v k thut đã din tiến như thế mà li thu gt được nhng thành qu pha trn. Chúng ta cn nghĩ k hơn v căn nguyên ca nó. Vn đề phát trin s không bao gi hoàn toàn được bo đảm bng các năng lc t động hay vô ngã, dù nhng năng lc này xut phát t th trường hay t chính tr quc tế. Không th nào có vn đề phát trin nếu thiếu nhng con người nam n chính trc ngay thng, thiếu nhng nhà tài chính và các chính tr gia có lương tâm hướng chiu theo nhng đòi hi ca công ích. C kh năng chuyên nghip ln tính cht nht trí v luân lý đều cn thiết. Khi k thut được dp qua mt thì hu qu s là tình trng ln ln gia cùng đích và phương tin, ti độ qui chun duy nht để tác hành nơi vn đề thương mi được nghĩ là làm sao gia tăng ti đa li lc, nơi chính tr là vn đề cng c quyn lc, và nơi khoa hc là vn đề thc hin các vic tìm kiếm nghiên cu. Bên dưới nhng th ri rít ca các th tương liên v kinh tế, tài chính và chính tr, thường vn còn nhng th hiu lm, khó nhc và bt công. Trào lưu v th k thut cách thc biết làm đang gia tăng, thế nhưng chính nhng ai s hu nó mi được li, trong khi đó, tình trng ca nhng dân tc đang sng trong bóng ti ca th k thut này vn không có gì đổi thay: vì h ít có cơ hi gii phóng.

 

72.       Thm chí ngay c hòa bình cũng có th b coi như là mt sn phm v k thut, ch là thành qu ca nhng tha thun gia các chính quyn hay ca nhng khi động nhm ti vic bo đảm cho vn đề vin tr kinh tế tt đẹp. Tht s thì vic xây dng hòa bình đòi phi liên l tương tác v nhng liên h ngoi giao, v nhng trao đổi kinh tế, k thut và văn hóa, v nhng tha ước cho nhng d phóng chung, cũng như v nhng sách lược chung trong vic kim chế mi đe da ca tình trng xung đột v quân s và trong vic loi tr đi nhng nguyên nhân sâu xa ca nn khng b. Tuy nhiên, để cho nhng n lc như thế có nhng tác dng lâu dài, chúng cn phi da trên nhng giá tr được bt ngun t s tht v đời sng ca con người. Tc là, tiếng nói ca các dân tc b nh hưởng cn phi được lng nghe và các tình trng ca h cn phi được quan tâm ti, nếu nhng nim mong đợi ca h được hiu mt cách đúng đắn. Người ta có th nói cn phi nương theo vi nhng n lc không ai biết ti ca rt nhiu cá nhân hết sc dn thân để kéo các dân tc li vi nhau cũng như để làm cho d dàng hơn vic phát trin có nn tng yêu thương và tương kiến. Trong s thành phn dn thân này có các phn t ca tín hu Kitô giáo, thành phn đã tham gia vào công vic cao c này để bo tn chiu kích trn vn nhân bn ca vn đề phát trin và hòa bình.

 

73.       Liên h ti vn đề phát trin v k thut là s hin din tràn lan mi ngày mt gia tăng ca các phương tin truyn thông xã hi. Ngày nay hu như không th nào tưởng tượng ni đời sng ca gia đình nhân loi mà li thiếu chúng. Dù li hơn hay hi hơn, chúng cũng tr thành mt yếu t ca cuc sng ngày nay đến ni tht là ngu xun để ch trương rng chúng là nhng gì trung dung – và vì thế không b chi phi bi các quan tâm v luân lý liên quan ti dân chúng. Nhng cái nhìn nhn mnh ti bn cht hết sc k thut ca truyn thông đại chúng như thế thường hiu nghim ph giúp cho các li lc kinh tế mun làm ch th trường, mà còn cho c nhng n lc áp đặt nhng kiu mu văn hóa phc v cho nhng hot động ý h và chính trNếu tm quan trng nng ct ca vn đề phương tin truyn thông đại chúng đang tìm cánh thay đổi v thái độ đối vi thc ti và con người, thì chúng ta cn phi cn thn suy nghĩ ti nh hưởng ca chúng, nht là liên quan ti chiu kích văn hóa đạo lý ca vic toàn cu hóa cũng như ca vic phát trin chư dân trong tình đoàn kết. Vic phn nh nhng gì cn phi có mt đường li có tính cách đạo lý cho vn đề toàn cu hóa và phát trin mà c ý nghĩa ln mc đích ca vn đề phương tin truyn thông đại chúng cn phi được tìm kiếm trong mt vin tượng v nhân loi hc. Điu này có nghĩa là chúng có th có mt tác dng văn minh hóa chng nhng ch khi nào, nh vic phát trin v k thut, chúng gia tăng nhng cơ hi truyn đạt tín liu, nhưng trên hết khi chúng hướng ti mt nhãn quan v con người và công ích phn nh nhng giá tr ph quát thc s. Ch vì nhng vic truyn đạt v xã hi làm gia tăng các cơ hi ca vic tương liên và truyn bá các tư tưởng mà li không có vn đề chúng c võ t do hay quc tế hóa vn đề phát trin và nn dân ch cho tt c mi người. Để đạt được các mc đích thuc loi này, chúng cn nhm ti vic c võ phm giá ca con người và ca các dân tc, chúng cn phi được minh nhiên tác động bi bác ái và phc v chân lý, s thin cũng như tình huynh d t nhiên cũng như siêu nhiên. Tht vy, t do ca con người là nhng gì t bn cht gn lin vi nhng giá tr cao c này. Phương tin truyn thông đại chúng có th thc hin vic đóng góp quan trng cho vic gia tăng mi hip thông ca gia đình nhân loi cũng như nét đặc trưng ca xã hi khi chúng được s dng để c võ vic tham d toàn cu vào vic tìm kiếm chung cho nhng gì là chính đáng.

 

74.       Mt trn chiến quyết lit đặc bit trong cuc đối chi v văn hóa ngày nay gia vai trò ch cht ca k thut và trách nhim luân lý ca con người đó là lãnh vc đạo lý sinh hc, mt lãnh vc mà chính cơ hi ca vic phát trin toàn vn con người đang gp trc trc trm trng. lãnh vc rt tế nh và nguy kch này, vn đề nng ct rõ ràng hin lên cho thy là phi chăng con người là sn phm bi công khó ca h hay h l thuc vào Thiên Chúa? Nhng khám phá khoa hc nơi lãnh vc này và nhng cơ hi ca vic phát minh k thut dường như rt thun li để bt phi chn la gia hai loi lun lý: mt là lý l hướng v siêu vit th hai là lý l khép kín ni ti. Chúng ta được trình bày vi mt th chn la rõ ràng là chng này cũng không n. Tuy nhiên, cái lý l ca mt th s dng k thut qui ngã cho thy là nhng gì phi lý vì nó bao hàm mt th dt khoát loi tr đi ý nghĩa và giá tr. Không phi là trùng hp nơi vic khép mình trước siêu vit th khiến con người không tránh khi phi đối din vi mt vn đề khó khăn, đó là, vn đề làm thế nào li xy ra chuyn hin hu xut phát t vô hu, làm thế nào lý trí li xut phát t ngu nhiên tình c ch? [153] Đối din vi nhng vn đề khc lit này, lý trí và đức tin có th tr giúp ln nhau. Ch khi nào cùng nhau chúng mi có th cu được con người. Được dn nhp bng mt th cy da hoàn toàn vào k thut, lý tri phi đức tin b chi vi trong mt o tưởng v quyn toàn năng ca mình. Đức tin phi lý trí có cơ nguy b tách ra khi cuc sng thường nht [154].

 

75.       Đức Phaolô VI đã nhn thy và kéo chú ý ti chiu kích toàn cu ca vn đề xã hi này [155]. Theo bước đường ca ngài, ngày nay chúng ta cn khng định rng vn đề xã hi này đã tr thành mt vn đề hoàn toàn v nhân loi hc, ch là nó quan tâm chng nhng s sng được th thai ra sao mà còn nó b mo dng thế nào, khi k thut sinh hc càng ngày càng đặt nó dưới quyn kim soát ca con người. Vic th thai trong ng nghim, vic nghiên cu phôi thai bào, tim năng chế to các th to sinh sao bn và lai ging con người: tt c nhng điu này gi đây đang vươn lên và đang được c võ nơi th văn hóa hết sc v mng ngày nay, th văn hóa tin rng nó tng làm ch hết mi nhim mu, vì ngun gc ca s sng hin nay trong tay chúng ta. đây chúng ta thy cái bc l t tường nht v tính cht ch cht ca k thut. Trong th văn hóa này, lương tâm ch được mi gi để ghi nhn nhng kh năng ca k thut. Tuy nhiên, chúng ta không được coi thường đặt nh nhng vin tượng đáng ngi đang đe da tương lai ca chúng ta, hay nhng dng c mãnh lit mi m đang trong tay ca “nn văn hóa s chết”. Chúng ta trong tương lai rt có th phi thêm vào nn phá thai thê thm và tràn lan hin nay chương trình ci ging có phương pháp ca vic sinh sn – mà tht s đang hin din mt cách rt rè lén lút. Thêm vào đó, mt tâm thc ng h vn đề trit sinh an t đang tìm cách xâm nhp như mt th ch trương tàn phá không kém ca vic kim soát s sng trong mt s trường hp dường như không đáng sng na. Nm bên dưới nhng vin cnh này là các quan đim v văn hóa chi b phm giá ca con người. Nhng vic thc hành này li nuôi dưỡng mt th kiến thc duy vt và máy móc v s sng con người. Ai có th đo lường được nhng tác dng tiêu cc ca loi tâm thc v phát trin này? Làm sao chúng ta li ng ngàng trước cái lãnh đạm dng dưng t ra đối vi nhng tình trng h giá con người, khi vic dng dưng lnh lùng này bao gm thm chí c thái độ ca chúng ta đối vi nhng gì con người là hay không là? Kinh hoàng biết bao cho cái chuyên chế và quyết định chn la v nhng gì ngày nay c võ như đáng tôn trng?  Nhng vn đề tm thường được coi là ghê tm, thế mà nhng th bt công chưa tng có dường như được nhân nhượng mt cách rng rãi. Trong khi người nghèo trên thế gii tiếp tc gõ ca người giu, thì thế gii thnh vượng li có nguy cơ không còn nghe thy nhng tiếng gõ ca y, v mt lương tâm không còn phân bit được nhng gì là con người na. Thiên Chúa t cho con người biết bn thân h, lý trí và đức tin sát cánh hot động để t cho chúng ta thy nhng gì là thin ho, nếu chúng ta mun thy nó; l lut t nhiên, trong đó Lý Trí sáng to chiếu giãi, t cho thy cái cao c ca chúng ta, mà còn c cái yếu hèn ca chúng ta na, vì chúng ta không nhn ra tiếng gi sng s tht luân lý.

 

76.       Mt khía cnh ca tâm thc v k thut hin đại đó là khuynh hướng coi nhng vn đề và nhng cm xúc ca đời sng ni tâm t quan đim thun tâm lý, thm chí cho ti quan đim suy yếu v thn kinh. Như thế thì ni tâm ca con người b mt đi hết ý nghĩa ca nó và t t chúng ta không còn nhn thc được chiu sâu bn th ca linh hn con người b mt đi như được các thánh nhân cm nghim. Vn đề phát trin được liên kết cht ch vi vic chúng ta hiu biết v linh hn con người, vì chúng ta thường gim thiu bn thân thành tâm thn và ln ln sinh lc ca linh hn vi tình trng lành mnh v cm xúc. Nhng th đơn gin hóa thái quá này xut phát t mt tình trng hoàn toàn không hiu gì v đời sng tâm linh, và chúng làm lu m đi s kin là vic phát trin ca các cá nhân con người và các dân tc mt phn l thuc vào vic gii quyết các vn đề có tính cht thiêng liêng. Vic phát trin cn phi bao gm chng nhng tình trng tăng trưởng v vt cht mà còn v tinh thn na, vì con người là mt “hip nht ca thân th và linh hn” [156], xut phát t tình yêu thương sáng to ca Thiên Chúa và để cho s sng đời đời. Nhân loi phát trin khi h tăng trưởng v tinh thn, khi linh hn h tiến đến ch biết mình cùng vi các s tht được Thiên Chúa vun trng sâu xa bên trong, khi h đối thoi vi chính mình và vi Đấng Hóa Công ca h. Khi xa cách Thiên Chúa, con người sng bt n và d tr nên bnh hon. Bnh tâm thn v xã hi và tâm lý cùng nhiu chng lon chc năng thn kinh đang gây khn đốn cho các xã hi thnh vượng được qui mt phn cho các yếu t tâm linh. Mt xã hi giu thnh, phát trin cao v nhng th vt cht nhưng li đè nng trên linh hn, t nó không dn ti vic phát trin đích thc. Nhng hình thc nô l mi cho thuc phin và thiếu thn nim hy vng nơi nhiu người có th được hiu chng nhng theo nhng khía cnh v xã hi hc và tâm lý hc mà còn thiết yếu theo nhng khía cnh v tâm linh na. Tình trng trng rng khiến linh hn cm thy mình b b rơi, bt chp vic sn có vô khi nhng th tr liu cho thân xác và tâm thn, dn đến tình trng kh đau. Không th nào có vn đề hoàn toàn phát trin và công ích ph quát tr phi tình trng phúc hnh v tâm linh và luân lý được chú trng, toàn th con người gm thân xác và linh hn h được lưu tâm.

 

77.       Cái thế thượng phong ca k thut có khuynh hướng làm con người b tr ngi trong vic nhìn thy bt c nhng gì không th gii thích được theo nguyên cht th. Tuy nhiên, hết mi người đều cm nghim thy nhiu chiu kích phi cht th và linh thiêng trong đời sng. Biết không phi ch là mt tác động v th cht, vì đối tượng được biết đến bao gi cũng che giu mt cái gì đó ngoài tm vóc ca kinh nghim. Tt c kiến thc ca chúng ta, thm chí là th kiến thc đơn gin nht, bao gi cũng là mt phép l nho nh, vì nó không bao gi hoàn toàn gii thích được nơi nhng dng c v th cht được chúng ta áp dng vào nó. nơi hết mi s tht có mt cái gì đó còn hơn là nhng gì chúng ta trông đợi, trong yêu thương chúng ta lãnh nhn bao gi cũng có mt yếu t làm cho chúng ta ng ngàng. Chúng ta không bao gi thôi cm thy l lùng trước nhng điu y. Nơi tt c mi kiến thc cũng như nơi hết mi tác động yêu thương, linh hn con người đều cm nghim thy mt cái gì đó “vượt trên và trên”, mt cái tht là ging như mt tng ân chúng ta lãnh nhn, hay mt cao đim chúng ta được nâng lên. Vic phát trin ca các cá nhân và ca các dân tc cũng thế được đặt mt cao độ, nếu chúng ta coi chiu kích thiêng liêng là nhng gì cn phi hin din cho vic phát trin tr thành chân thc. đòi phi có nhng cp mt mi và mt con tim mi, có kh năng vượt lên trên mt th nhãn quan duy vt v các biến c ca con người, có kh năng thoáng thy nơi vic phát trin “cái ngoi biên” không th cng hiến bi k thut. Nh theo đui đường li này mi có th thc hin vic phát trin toàn vn con người theo chiu hướng thúc đẩy ca bác ái trong chân lý.

 

Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL, chuyển dịch trực tiếp từ mạng điện toán toàn cầu của Tòa Thánh

http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20090629_caritas-in-veritate_en.html

(nhöõng choã ñöôïc in ñaäm leân laø do töï yù cuûa ngöôøi dòch trong vieäc laøm noåi baät nhöõng ñieåm chính yeáu quan troïng)